YABANCI MAHKEMELERDEN ALINAN BOŞANMA KARARLARININ
TÜRK MAHKEMELERİNCE TANINMASI VE TENFİZİ
Yabancı ülke mahkemelerinden alınan boşanma kararlarının Türkiye’de hüküm ifade etmesi yabancı mahkeme kararlarının Türk Mahkemelerince tanınması ve tenfizi ile mümkündür.
Yabancı mahkemelerden verilen kararların tanınması ve tenfizi hususu Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuk Kuralları Kanunu’nun 50 ve 59.maddeleri ile düzenlenmiştir.
Yabancı mahkeme kararı ile yurt dışında boşanan bir Türk Vatandaşı, yabancı mahkeme kararının Türk Mahkemelerince tanınmasını dava yolu ile talep etmedikçe Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından nüfus kayıtlarında evli görünmeye devam eder.
Bu nedenle, Türkiye’de tutulan nüfus kayıtlarına boşanmış olduğunun tescilini isteyen her kişi yabancı mahkemeden aldığı boşanma kararının Türk Mahkemelerince tanınmasını istemek zorundadır.
Yabancı mahkeme kararının Türk Mahkemelerince tanınması için gereken belgeler 2675 sayılı yasanın 37.maddesine aşağıdaki gibi belirtilmiştir.
1) Yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış ASLI ve onanmış TERCÜMESİ, (tercüme noter veya konsolosluk kanalı ile yapılmaktadır)
2) İlamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi. (tercüme noter veya konsolosluk kanalı ile yapılmaktadır)
Görevli mahkeme aile mahkemesi bulunan yerlerde aile mahkemesi; aile mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesidir.
Yetkili mahkeme, kural olarak davalının ikametgahı mahkemesi yetkilidir. Davalının Türkiye’de ikametgahı yoksa Türkiye’de sakin olduğu yer, sakin olduğu yer yoksa, nüfusa kayıtlı olduğu yer veya İzmir, İstanbul, Ankara mahkemeleri.
Tanıma ve tenfiz davalarında yetki kamu düzenine ilişkin değildir. Bu nedenle davalı yetkiye itiraz etmeyecekse dava Türkiye’de İzmir-İstanbul-Ankara mahkemelerinde birinde açılabilir.
Boşanma kararı Türkiye’de icraen infazı gereken hususlar içeriyorsa başka bir deyişle boşanma kararın velayet, nafaka, tazminat hükümleri içeriyorsa bu durumda kararın Türkiye’de icra edilebilmesi için tenfizi gerekmektedir.
Tenfiz için gereken belgeler tanıma için gereken belgelerin aynısıdır.
1) Yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı ve onanmış tercümesi, (tercüme noter veya konsolosluk kanalı ile yapılmaktadır)
2) İlamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi. (tercüme noter veya konsolosluk kanalı ile yapılmaktadır)
Ancak tenfiz kararı alabilmek için 2675 sayılı yasanın 38.maddesinde belirtilen aşağıdaki şartların da gerçekleşmesi gerekmektedir.
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği Devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilamların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması, (m.38/a) ü (İtalya, Romanya, Tunus, KKTC, Avusturya, Irak, Polonya, Ürdün, Cezayir, Azerbaycan, Hollanda, Arnavutluk, Çin, Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Suriye, İsviçre, İran, İngiltere, Tacikistan mahkemelerinden verilen yabancı mahkeme kararları Türkiye’de tanınabilir)
b) İlamın Türk Mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması (m.37/b)
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması,(m.38/c)
d) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyapta hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk Mahkemesine itiraz etmemiş olması,(m.38/d)
e) Türklerin kişi hallerine ilişkin yabancı ilamda Türk kanunlar ihtilafı kuralları gereğince yetkili kılınan hukukun uygulanmamış ve Türk vatandaşı olan davalının tenfize bu yönden itiraz etmemiş olması, (m.38/e)